poniedziałek, 23 września 2013

O klasyfikacji głosów

Zadziwia mnie jak wiele czasu i energii młodzi ludzie, będący na początku drogi śpiewaczej, poświęcają uzyskanie informacji jakim są typem głosu. Pytanie o typ głosu oczywiście jest zasadne, o ile w przyszłości chcemy zajmować się śpiewaniem operowym. Jednak, gdy celem jest rockowe wydzieranie, to po cóż nam wiedza o typie głosu? Wiedzy nigdy za wiele, ale chociaż warto wiedzieć dlaczego coś powinniśmy wiedzieć i do czego ta wiedza może być użyta…

Na początek powiedzmy coś o klasyfikacji głosów. Dlaczego i w jakim celu się jej używa. W muzyce klasycznej a dokładnie mówiąc w operze, świadomość rodzaju głosu jest ważna z jednego podstawowego powodu - pozwala uniknąć sytuacji, gdy śpiewak musiałbym śpiewać role, które są fizjologicznie niemożliwe dla niego do udźwignięcia. Jak wiadomo rodzimy się z różnymi głosami, jedne są wyższe inne niższe, jedne jaśniejsze inne ciemniejsze, jedne cięższe a jeszcze inne lżejsze. Prócz skali są to wszystko dość subiektywne określenia głosu. Jednak na bazie czynników takich jak rozpiętość skali, ciężar głosu i jego barwa, na potrzeby repertuaru operowego tworzonego w XVIII i XIX wieku, dokonano systematyki głosów ludzkich. Najprościej można to zrobić w oparciu o skalę. 

Zatem w tej kategorii głosy żeńskie dzieli się na następujące grupy:

  • Sopran - najwyższy głos kobiecy o rozpiętości skali od Bb3 do G#6 (używając notacji naukowej)
  • Mezzosopran - średni głos żeński o skali od  G3 do C6
  • Kontralt - najniższy głos żeński  o skali od E3 do Bb5

Rozpiętość skali jest uśredniona zarówno w górnych partiach jak i dolnych (są arie, gdzie głosy śpiewają niżej czy wyżej na to wskazuje wspomniana powyżej skala). Można być Sopranem i nie mieć aż tak szerokiej skali, można być Mezzosopranem i wyciągać bardzo wysokie dźwięki. Zwykle dany typ głosu wpisuje się w przytoczony powyżej zakres dźwięków.

Każda grupa może być podzielona na poszczególne podgrupy, zawierające głosy w rozróżnieniu na lekkość i barwę. Przykładowo sopran koloraturowy, to głos o dużej lekkości i ruchliwości mający dużą skalę, predestynowany do śpiewania ozdobników. Sopran dramatyczny, głos znacznie cięższy, o ciemniejszej barwie i dużej sile, przy tym bardzo nośny. Każdy z tych głosów, nawet jeśli będą miały zbliżoną skalę, sprawdzi się w innym materiale muzycznym. Głos dramatyczny będzie się „męczył” przy wykonywaniu ozdobników a głos koloraturowy może nie oddać dramatyzmu danej roli. Gorzej zabrzmi w przestrzeni wymagającej większej siły głosu.

Głosy męskie oczywiście mają również swój podział i tak rozróżnia się następujące grupy:

  • Tenor - najwyższy głos męski o rozpiętości skali od Ab2 do C5
  • Baryton - średni głos męski o skali od F2 do A4
  • Bas - najniższy głos męski o skali od C2 do F4

Podobnie jak w przypadku głosów żeńskich przedstawiona rozpiętość skali jest uśredniona, są głosy tenorowe, które potrafią zaśpiewać nawet F5 i podobnie są głosy basowe (bas profondo), które potrafią zejść do A1.

Tak jak w głosach żeńskich, tak i w głosach męskich, wyróżniane są podgrupy rozróżniające głosy ze względu na lekkość i barwę. I podobnie w rolach dramatycznych lepiej wypadnie tenor dramatyczny a w rolach lirycznych tenor liryczny.

Powyżej przedstawiłem podział głosów na ze względu na skalę. Jednakże trzeba wziąć pod uwagę, że ten podział odnosi się do muzyki operowej a co za tym idzie C5 śpiewane w sposób klasyczny jest zupełnie inne brzmieniowo niż C5 śpiewane rockowo. Dlatego w rocku baryton może wycisnąć z siebie jasne i słabo brzmiące C5, co w sposób klasyczny może być nieosiągalne. Dodatkowo tenże barytom może zabrzmieć dużo lepiej niż tenor, dla którego ów dźwięk nie jest aż tak trudny. Rock to muzyka bez granic im coś jest bardziej charakterystycznego, odmiennego czy nowatorskiego tym lepiej.

A jak się dowiedzieć jakiego rodzaju jesteśmy głosem?

  • Najprostszym sposobem i jednocześnie najdokładniejszym jest wycieczka do dobrego foniatry. Przez dobrego foniatrę rozumiem, lekarza który ma również wiedzę na temat śpiewu. Dokona on pomiaru wiązadeł głosowych i na tej podstawie określi jakim głosem jesteśmy. Wiązadła głosowe najwięcej mówią o typie głosu.
  • Innym sposobem jest również wycieczka, ale tym razem do nauczyciela posiadającego zarówno wiedzę jak i umiejętności w zakresie klasyfikacji głosów. To wskazuje raczej na nauczycieli śpiewu klasycznego. 
  • Są również metody wymagające wiedzy z zakresu akustyki przykładowo metoda polegająca na określeniu preferowanej przez dany głos średniej częstotliwości podstawowej w mowie (średnie F0). Ten sposób wymaga jednak zachowania pewnych warunków brzegowych i jak każde badanie bywa zawodny w szczególności, gdy nie stosujemy się do założeń pomiaru.
  • Jeśli bardzo chcemy sami określi jakim jesteśmy głosem, musimy umieć znaleźć u siebie tzw. dźwięki przejściowe w nomenklaturze klasycznej zwane passaggi. Nie wchodząc w szczegóły (nie w tym wpisie) miejsca w skali na których następują specyficzne załamania w głosie(passagio). Przy odrobinie dobrej woli i wiedzy, można samemu określić, gdzie się ma dźwięki przejściowe a ponieważ są one charakterystyczne dla tych samych typów głosów, na ich podstawie zaklasyfikować się do danego typu głosu. Nie jest to prosta procedura i wymaga napisanie trochę więcej niż przydzieliłem na ten wpis. W wolnej chwili napiszę więcej na ten temat. 

Wiemy jakie są typy głosów, wiemy jak można określi typ głosu, teraz zastanówmy się, po co to muzykowi rockowemu?

  • Określenie typu głosu może się przydać na lekcjach śpiewu. Mówimy nauczycielowi jaki mamy głos i nie katuje nas ani niepotrzebnymi górami ani dołami. Chociaż myślę, że dobry nauczyciel sam na początku określi z jakim głosem ma styczność i dobierze odpowiednie ćwiczenia.
  • Dobór materiału wokalnego. Świadomy ograniczeń swojego głosu wokalista, będzie dobierał materiał muzyczny tak by wydobyć z głosu jak najwięcej. To oznacza, że nie szukamy piosenek, które nam się podobają, lecz tych, w których podobne do naszego głosy dobrze wypadają. To wszystko pod warunkiem, że chcemy śpiewać czyjś materiał. W rocku zwykle śpiewa się własny i dużo ważniejsze jest określenie tessitury czyli tego obszaru skali gdzie głos brzmi najlepiej. Jeśli ktoś ma wysoki głos, to lepiej by śpiewał w wyższej tessiturze, bo lepiej będzie brzmiał. Śpiewanie niskich dźwięków chwały mu raczej nie przyniesie. Podobnie z niskimi głosami. Źle będzie, gdy bas zechce śpiewać repertuar tenora a tenor repertuar przeznaczony na bas. To, bez mocnej ingerencji w interpretację, raczej się nie uda.
  • Jeśli nie piszemy sobie utworów, to gdy autor wie jakim jesteśmy głosem, to jest szansa, że weźmie to pod uwagę, pod warunkiem, że rozumie różnice między głosami. 

Nie uważam, że w rocku świadomość tego jakim jest się typem głosem jest kluczowa. Materiał jaki śpiewamy nie jest ściśle określony, można w łatwy sposób manipulować tonacją, o ile reszta zespołu jest biegła muzycznie i nie ma oporów. Czasem bywa problematycznie z szarpidrutami, którzy skupieni są na brzmieniu własnych wioseł a rolę wokalisty postrzegają jako wypełniacz przerwy między solówkami. Brzmienie głosu, od strony technicznej, nie jest tak kluczowe  jak w klasyce. Wszelkie błędy i niedociągnięcia mogą być atutem a nie przeszkodą.  W przeciwieństwie do śpiewu klasycznego, sposób szkolenia głosu nie jest aż tak kluczowy. Ma być zdrowo, nie musi być pięknie w kontekście belcanto. Oczywiście jeśli ktoś ma potrzebę określenia swojego głosu, to ja nie będę zniechęcał. Wprost przeciwnie, poznawcze odejście do siebie i świata tylko rozwija.

Śpiewnie pozdrawiam :)


wtorek, 10 września 2013

Warsztaty CVT - 26 października o 11:00 – 27 października o 16:00 Warszawa


Warsztaty wokalne dla: profesjonalistów i amatorów, osób poszukujących skutecznych metod pracy z głosem, nowych brzmień, wyzwań muzycznych, dla tych, którzy wstydzą się swojego głosu lub uważają, że brak im słuchu, a także wszystkich, którzy kochają śpiew i muzykę lub .... po prostu chcą przestać tracić głos ?
Instruktor: Katarzyna 'Kate' Idzikowska, Autoryzowany Nauczyciel Kompletnej Techniki Wokalnej w Polsce.

Kompletna Technika Wokalna (CVT) to wszechstronna, a zarazem b. prosta i szybka metoda - 'instrukcja obsługi głosu'. Opiera się na fizjologii /anatomii zamiast mitów i jest stosowana na całym świecie przez artystów związanych z różnorodnymi gatunkami muzyki. Jej popularność stale rośnie wśród wokalistów, aktorów, nauczycieli emisji, logopedów i innych osób zawodowo pracujących głosem.

WSZYSTKIE STYLE WOKALNE (śpiew rozrywkowy / klasyczny/, techniki mowy; mile widziani muzycy grający na instrumentach dętych) !

W czym m.in. CVT może Ci pomóc:

  • usunięcie blokad / uwolnienie głosu / optymalizacja podparcia oddechowego
  • uzyskanie wysokich/niskich dźwięków (poszerzenie skali)
  • zwiększenie głośności w śpiewie [m.in. śpiew klasyczny, gospel, rock, heavy metal, pop] i w mowie
  • poprawienie intonacji
  • uzyskanie ostrego brzmienia / praca z efektami wokalnymi, m.in. przester (distortion), rattle, growl, grunt itp. [m. in. rock, blues, gospel, heavy metal, death metal, reggae]
  • vibrato/ornamentacje/melizmaty [m. in. pop/jazz/blues/soul, r'n'b, śpiew klasyczny], vocal breaks [m.in. country, rock, pop]
  • praca nad konkretnym stylem muzycznym (zmiana stylu wokalnego)
  • przyciemnienie/rozjaśnienie barwy głosu w śpiewie i w mowie
  • pogłębienie ekspresji artystycznej (interpretacja utworu)
  • improwizacja rytmiczna i melodyczna

Dla osób, które nie miały dotąd kontaktu z CVT konieczny jest udział w kursie intro w 1-szym dniu warsztatów.
Osoby, które już pracują z CVT zapraszam na 1 lub 2 dni warsztatów. Technika stale się rozwija i warto regularnie być na bieżąco z nowościami :).

PRZEBIEG WARSZTATU:

Dzień 1:

11:00-14:00 - intro CVT: omówienie teoretycznych założeń techniki CVT (Kompletna Technika Wokalna, z ang. Complete Vocal Technique) w formie prezentacji i ćwiczeń w grupie.

14:00-16:00 - Masterclass: stosowanie techniki CVT w konkretnych przypadkach (praca indywidualna na utworach, grupa przysłuchuje się, obserwuje i powtarza ćwiczenia).


Dzień 2:

11:00-16:00 - Masterclass

Podczas sesji indywidualnych można pracować z każdym wyzwaniem wokalnym - bez ograniczeń tematycznych.

MIEJSCE:

Akademia Rocka
ul. Ostrobramska 73, Warszawa


TERMIN:
26-27 października 2013 roku, godz. 11:00-16:00

CENA:

2 dni:
400 zł praca indywidualna (liczba miejsc ograniczona)
300 zł aktywny słuchacz

1 dzień:
200 zł praca indywidualna (liczba miejsc ograniczona)
150 zł aktywny słuchacz


INFORMACJE ORGANIZACYJNE I ZAPISY:

email: strefaglosu@gmail.com
tel.: +48 606 369 366

Liczba miejsc ograniczona !! Decyduje kolejność zgłoszeń potwierdzona wpłatą.

PŁATNOŚCI:

Numer konta do wpłat (prosimy wcześniej potwierdzić dostępność miejsc)


71 1560 0013 2389 7288 5000 0002
GetinBank

W tytule przelewu TYLKO !: Imię i nazwisko + 25-26.10, Warszawa

Prosimy o wcześniejsze zgłoszenie, jeśli ktoś chciałby otrzymać fakturę VAT.

(Uwaga: wystawienie faktury VAT dla instytucji/firm wiąże się z doliczeniem 23% podatku VAT !
Istnieje możliwość zwolnienia z podatku VAT w przypadku, gdy co najmniej 70% kosztu szkolenia w celu kształcenia zawodowego (mniej niż 100%) finansowane jest ze środków publicznych (na podst. §13, ust. 1, pkt 20 Rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów Ustawy VAT).

W razie 100% finansowania ze środków publicznych, podstawa prawna do zwolnienia z VAT to art. 43, ust. 1, pkt 29, lit. C Ustawy VAT

Definicję kształcenia zawodowego reguluje Rozporządzenie Wykonawcze Rady UE No. 282/2011 art. 44.

JEDZENIE I UBRANIE:
W trakcie warsztatu przewidzianych jest kilka krótszych przerw. Warto wygodnie się ubrać i zabrać wodę mineralną.

Więcej info:


Wskazówki do dojazdu:

Praska siedziba Akademii Rocka mieści się w żółtym budynku tuż przy ulicy Ostrobramskiej, naprzeciwko zajezdni autobusowej Ostrobramska, za CH Promenada i stacją Shell, w tym samym budynku co komis samochodowy Auto Auto.

Do Akademii Rocka można dojechać niemal każdym sposobem:

Samochodem:

Jadąc Trasą Łazienkowską od strony centrum, trzeba minąć Promenadę oraz stację Shell. Tuż za komisem samochodowym Auto Auto skręcić w prawo w zjazd, który prowadzi wprost pod budynek Akademii Rocka. Jadąc od strony Wawra lub Rembertowa należy zawrócić na skrzyżowaniu z ul. Rodziewiczówny (ostatnie światła przed Promenadą) i zjechać w drugi zjazd po prawej stronie. Samochód można zostawić na parkingu za Akademią Rocka.

Autobusem:

168, 225, 502, 514, 520, 525 - przystanek Zajezdnia Ostrobramska. Wejście do Akademii Rocka znajduje się z boku budynku, w którym mieści się komis samochodowy Auto Auto.

Rowerem/motorem:

Do Akademii Rocka prowadzi piękna i nowoczesna ścieżka rowerowa, która ciągnie się wzdłuż całej Trasy Siekierkowskiej. Rower można zostawić na parkingu lub wnieść ze sobą.

Śpiewnie pozdrawiam. :)

Dobre wieści dotyczące książki CVT w języku polskim...

Informacja o Kasi Idzikowskiej:

Kochani! Po kilku latach udało się nareszcie sfinalizować rozmowy z Complete Vocal Institute i dziś mogę już oficjalnie potwierdzić: "Kompletna Technika Wokalna" po polsku zostanie wydana marzec/kwiecień 2014! 

Zaczęłam prace mające na celu zaktualizowanie treści przetłumaczonej już przeze mnie kilka lat temu książki, polska wersja będzie więc bardziej 'na czasie' niż wydana pół roku temu najnowsza wersja angielska :)! 

Wkrótce będziemy więc mogli się już uczyć z polskiej książki. 

Zanim to jednak nastąpi, zapraszam na CVT po polsku do Kórnika k/Poznania oraz do Warszawy :)!! Szczegóły na www.strefaglosu.pl.

Śpiewnie pozdrawiam :)